B. Home. ↔︎ §2.
BENEDICTI DE SPINOZA
§ 1.
L. S.
Consilium quod anno 1880., sere undique terrarum collato, Spinozae statuam Hagse Comitum ponendam curaverat, pecunias, quas reliquas habebat, in philofophi scripta denuo edenda impendere summo consensu slatuit. Nam et post: Bruderi labores quasdam reperta erant necdum in unum corpus collecta, et alia in variis bibliothecis latere fama ferebat, et recentiorum editorum vix quisquam tantum operae in auctoris verbis repraesentandis posuerat, quantum viri honor et dignitas poscere videbantur. Opus nobis mandatum eo libentius aggressi fumus, quo magis persuasum nobis erat, optimos hujus rei judices nobis haud defuturos. Atque novam editionem ita disponere visum est, ut unum volumen libros contineret primarios, qui integram Spinozae doctrinam philosophicam exhibent, alterum ea scripta, quorum omnis fere usus est in illis interpretandis et illustrandis.
Haec omnia ad ipsos fontes revocaturis, quoniam Spinozae autographa maximam partem interiere, editiones veteres Amstelodamenses adeundae erant, Principiorum Philosophise Cartesianae anni 1663., Tractatus Theologico-Politici anni 1670., Operum Posthumorum anni 1677., cum Hagana Hollandica libelli de Iride quae anno 1687. prodiit. Atqui monuerant et Graeffius bibliographus (1) et Heinzius philofophiae hstoriam Ueberwegianam retractans (2), exemplaria illa annum 1670. in fronte gerentia inter se discrepare; qua re ulterius pervestigata, brevi compertum est (3), ea sola genuina esse, quae cum librarii nomen Künraht per ht scriptum, tum errata typographica, in pagina 234. indicata, omnia incorretta habent. Ex hac editione, quam litera A notamus, manasse alteram (B), servato errorum indice, fed correctis iis qui erant in paginis 8, 22, 39, 41, 95, 121.; deinde ex altera tertiam (C), iisdem signis conspicuam, praeterquam quod nomen illud Künrath per th scriptum sit; denique ex tertia talem (D), quae hujus rationem retineat omisso tantum errorum indice, quamque unam formae quartae habuerint qui hoc saeculo Tractatum Theologico-Politicum typis defcripserint (4). Harum varietatem hic singulatim exhibere, opus et taedii plenum et ab hujus libri ratione alienum, supersedemus; attamen pro rei specimine pauca exempla dare libet.
Scilicet pag. nobis 393. vs. 7. A ut Deo — BCD non ut Deo; p. 413. vs. 19. A fuerunt — BCD fuerint; p. 378. vf. 19. A ad formandas quasdam notiones — BC ad formandam q. n. — D ad formandum q. n.; p. 464. vs. 16. AB continere debet. — C continere. — D continet.; p. 584. vs. 7. A insensum — BC infenfum — D insensum; p. 379. vf. 12. AB ut sit — CD ut sit; p. 452. vs. 19. AB iridem — CD itidem; p. 460. vs. 23. AB huic utrique — C huic utique — D hinc utique; p. 484. vs. 12. AB ipsus — CD ipse; p. 509. vs. ultimo in CD omissa sunt haec verba: 22. hoc ipsum clare indicatur. Levitae, inquit Historicus. Cf. etiam pag. 480. annotatio de versiculis in BCD permutatis. Quae in D correcta sunt, meri erant lapsus calami unicuique manifesti; v. c. pag. 455. vs. 2.
VII
ABC Chromghraphi — D Chronographi ; et pag. 577. vf. 7.
AD legationis — BC legationibus.
Verfionem Hollandicam f. Belgicam Operum Pofthumorum,
eodem anno cum libro Latino editam,e chartis audtoris manu
fcriptis fadlam fuiffe invenimus '; et in epiltolis, quarum ille
complures Hollandice confcripferat , ejus verba parum expolita
elegantius, ut tunc judicabant, iteralTe, potius quam eLatinis,
quamvis ab ipfo Spinoza converfis, in fermonem patrium
retuliffe ■. Et in ea, quje antea prodierat, Principiorum Car-
tefianorum, quafdam Spinozse obfervationes abfconditas efle ,
jam antequam illam infpeximus a Schaarfchmidtio didicimus.
Gallicam Traftatus Theologico-Politici fimilem ob caufam jam
olim Marchandus perluftraverat.
E diario anni 1705. unius epiflolse et verba Hollandica et
extremam partem forte fortuna recuperavimus.
Autographas habebamus epiftolas illas in Orphanotropheo
Araftelodamenfi fervatas, et unam antehac in Regni Tabulario ,
hodie in Bibliotheca Lugduno-Batava exftantem, quibus jam
ante hos viginti annos alter nollrum in Supplemento fuo
adornando ufus erat '*. Aliam , quas olim erat Galli
Feuillet de Conches, hodie Caroli Meinert civis DefTaviensis ,
jampridem tranfcripferat vir honeftiffimus J. Z. Mazel Haga-
nus; nunc a Meinerto lumma liberalitate commodatam denuo
examinavimus. Eas porro, quse tum Parifiis inter chartas
Viftoris Coufin tum Londini in Societatis Regise fcriniis
' Vernagen en Medcd., in vol. jarn laudato: „Over de uitgavcn en den
text der Ethica van Spinoza."
* Verflagen en Meded., deel IX, Amft. 1879.: „Ovcr de cerfte uitgavcn
der Brieven van Spinoza."
' Ad Bi. de Spinoza Opera Omnia Supplcmentum, etc, Amftelodami apud
Fred. Muller, 1862.
VIII
inventae funt, maxiraa diligentia defcribendas curavit Frederi-
cus Pollock jureconfultus. Hanovera c Bibliotheca Regia
epiftolara ad Leibnitiura datara rcc^ius hujus editorcra Gcr-
hardtura ', quara olim fecerat Murrius, repetiifTe confidimus. Ad
has inopinato acceflit una prorfus nova e Bibliotheca Havnienfi,
cujus ultro copiam nobis fecit illius praefeftus vir doftiffimus
C. G. Bruun. Exemplura denique editionis A Tradtatus Theolo-
gico-Politici, quod Spinoza, obfervationibus quibufdara fua raanu
ditatura , anno vitae ultimo Klefmanno donaverat , Rudolfi
Reickii coraitate Regiomonto miflum et cum Dorovii libello -
collatum e(l.
Alienis manibus exarata in promptu erant, Lugduni noftri
e Profperi Marchandi legato fafciculus ^ annotationum in
Traftatum modo diftum; Hagaj Comitura utruraque exemplum
Hollandicura ' Tradatus de Deo et Horaine. Ex Operibus
Rob. Boylii * fragraentura epiflolae ad Oldenburgium dataj
produxerunt tum R. Willis tum Alfredus Stern, cujus rei
notitiam Pollockio et Sternio poft Heinzii librum debemus.
Eorura autem, quae fatis accurate ex fuis copiis protuliffe
' Die philof. Schriften von Gottfr. Wilh. Lcilmiz. Hcrausgcg. von C. J.
Gerhardt. I. Band, Berlin 1875.
» Benedikt Spinoza's Randgloffcn, u. f. w. von Dr. W. Dorow. Berlin
1835-
• Quem jam anno 1852. in ufum vertit Ed. Boehmer in libro Halis edito
c. L. B. dt Spinoza Traftatus dc Dco et Hominc ctc. lincamcnta, atque adno-
cationcs ad Traft. Theol.-Politicum.
» Antiquius (A), quod Bogajrfii crat, exprcflit Schaarfchmidt CAmftclod.
iS^^Oi reccniius(B), quondam Antonii van der Linde, cum antiquiorc collatum
aitcr noftrum in Supplcmcnto anno 1862. cdito. Utrumque poftea in Bibl.
Rcgiam reccptum cft.
» Boylc's Works, vol. V. cd. 1744., vol. VL ed. 1772. — R.
Willis, Bcn. dc Spinoza, his Lifc, Corrcfpondencc , and Ethics, Lond. 1870.
— Alfr. Stcrn in Nachrichten dcr Kgl. Gef. der WiUenfch. in Gottingen,
1872.
IX
videntur Murrius et Boehmerus ', hos folos teftes habe-
mus; etfi illa minoris momenti funt.
Editiones operum Spinozje hoc feculo fadtas, item verfiones
Germanicas, Gallicam, Anglicam, totas perlegere opus non
erat. Attamen ita eas cognoviraus, ut de fmgularum ratione
nobis conllaret, et locis difficilioribus varias hominum dodo-
rum fententias aiFerre liceret.
Et H. E. G. Paulus quidem, tunc Jenenfis, quum annis
hujus fcBCuli fecundo et tertio primus Spinoz^ fcripta in
unum colleda prelo traderet, tantopere in plagulis examinandis
feftinavit, ut etiam Corrigenda ad Operum Pofthumorum
calcem enumerata fere prorfus negligeret.
Qui hunc anno 1830. fecutus eft, A. Gfroerer, volumina
Paulina typographo exprimenda dediffe, deinde plagulas cum
antiquis libris aliquanto diligentius comparaffe , et menda
qusedam e conjeftura fufluliffe videtur.
Ethica anno 1843. a Carolo Riedelio ex editione Paulina
parum induftrie repetita efl. Eodem vero anno in Operum
Omnium orationem conflituendam multo intentius incubuit
C. H. Bruder, qui fparfa nonnulla collegit, locos e Sacris
Literis et fcriptoribus Latinis allatos reftius indicare, omiffis
quidem Judaicis, interpunftionem ubique corrigere, orthogra-
phiam ad grammaticorum fuas astatis leges conformare ftuduit.
Quamquam veterum editionum auftoritatem non neglexit,
tamen quofdam Pauli errores, invito etiam Gfroerero, impru-
dens recepit.
Noviflimus editor Hugo Ginsbergius, in Bruderum ut fit
acrius inveftus, ipfius tamen labores, mendis typographicis
■ Ben. de Spinoza Adnotationes ad Tradt. Theol.-Pol. ex autograplio
edidit ac prasfatus eft . . . Chr. Th. de Murr. Hagae Comitum (ut quidem ilie
profitetur, fed fonafle Norimbergs) 1802. — Boshmerus in libro modo
laudato.
lua incuria paflim inquinatos, pro expurgatis offerre fatis
habuit , duobus tamen locis poft Btchmerum ' reflitutis.
Verfiones Germanicas vidimus Tradatus Theologico-Politici
a Conzio anno 1806. vulgatam, quae non aflis facienda eft;
Ethices, quam fex annis poft dedit Fred. Guil. Val. Schmidt,
in cujus prxfatione complures loci ita fanantur, ut mirum
fit, nullum cditorem ejus rei rationcm habuiffe. Elegantiori
fermone hasc verfio retraftata eft in ea quam Operum Omniura
dedit Bertholdus Auerbach, omnium adhuc optima, anno
iS^i.novis curis repetita. Kirchmannianam deinde properantius
quam par erat paratam dolent , qni vegeti fenis in promovendo
philofophiae fludio affiduitatem admirantur. Aliquanto diligen-
tius rem cgit iEmilius Saiffet in verfione Gallica anno 1861.
poftremum in lucem data; quippe qui varias editiones confu-
luerit et locos quofdam, aliorum plerumque exemplo, reflitue-
rit; funt vero quos vel injuria tentaverit vel haud intelleftos
filcntio practermiferit. Quod fane commune vitium habetur
eorum, qui hujufcemodi libros vernacule interpretati nihil
obfcuri reliquiffe videntur. Ad Willifii verfionem Anglicara
admodum vitiofam " non erat quod attenderemus.
Confilia per literas data de Spinozje oratione reflituenda
grato animo accepta referimus Schaarfchmidtio profcffori
Bonnenfi, Sigwarto Tubingenfi, Camerero ecclefiafl^ in pago
Bothnang prope Stuttgardiam. Ubi in Judaicis corrigendis
deficiebat Bibliotheca Lugduno-Batava, rogati prompte nos
edocuerunt viri literatiffimi, M. Roeft ex Amflelodamenfibus,
A. Neubauer e Bodleiana, R. Hcerning e Mufeo Britannico.
' Cfr. Ed. BoelimcTi Spinozana, Zcitsclir. fijr Philof. u. pliilof. Kritik,
N. F. XXX VI, 153. Sunt loci in Etliicse p. 4., prop. 66. ct dcm. 68. Qcaiifa efl
Jtituriy — qui fola ducitur, ubi Brudcrus futura ct quia dcderat).
» Cf. Frcd. Pollock, Spinoza: liis Life and Pliilofopliy, London 1880.,
Introd. p. xix fq.
xt
Supelleftilem literariam Spinozanam , quam olim collegerat
Antonius van der Linde, e Bibliotheca Regia Hagana nobis
fuppeditavit hujus prsfeftus amicus nofter M. F. A. G.
Campbell.
Operis fubfidiis hoc modo conquifitis, fmgula fapientis
fcripta in antiquiffimis qus aderant exemplis attente perlegi-
mus, locos corruptos vel dubios ex ipfius fentiendi etloquendi
ratione corrigere conati fumus, ea tamen lege, ut prster
meros fcribendi errores omnem in fontibus confpicuam leaionis
varietatem, et prsecipuas virorum dodorum fententias , in
margine afferremus. Interpunc^ionem, pro noftra neceffitate
minus idoneam, imo pr^pofteram, non ad hodiernum quidem
morem exigere, fed una cum literarum majuscularum ufu ita
reformare tentavimus, ut verborum contextus et continuatio
hodiernis leftoribus quam certiffime appareret. Orthographia
univerfs conftantiam, Grscs fcientiam, ei fcriptori obtrudere
noluiraus, cui ad refte fcribendum haud fane ingenii facultas,
fed inftitutio fcholaftica continuata defuerit.
Obfervatiunculis criticis pauciffimas addidimus, res quafdam
fpeftantes, quae procul a patria noftra difficilius cognofcuntur.
Cseterum Spinozce opera non interpretari, fed quam integerri-
ma edere animo propofueramus ; quod quatenus confecuti fimus,
aequi judices videant.
Top.
 |
| Testo online. |
quotquot reperta sunt.
recognoverunt
J. van Vloten et J.P. Land.
recognoverunt
J. van Vloten et J.P. Land.
Hagae Comitum, MDCCCLXXXII.
VOLUMEN PRIUS
italiani - inglesi - tedeschi - spagnoli
 |
| Internet Archive: Spinoza. |
§ 1.
L. S.
 |
| Testo: L. S. |
Consilium quod anno 1880., sere undique terrarum collato, Spinozae statuam Hagse Comitum ponendam curaverat, pecunias, quas reliquas habebat, in philofophi scripta denuo edenda impendere summo consensu slatuit. Nam et post: Bruderi labores quasdam reperta erant necdum in unum corpus collecta, et alia in variis bibliothecis latere fama ferebat, et recentiorum editorum vix quisquam tantum operae in auctoris verbis repraesentandis posuerat, quantum viri honor et dignitas poscere videbantur. Opus nobis mandatum eo libentius aggressi fumus, quo magis persuasum nobis erat, optimos hujus rei judices nobis haud defuturos. Atque novam editionem ita disponere visum est, ut unum volumen libros contineret primarios, qui integram Spinozae doctrinam philosophicam exhibent, alterum ea scripta, quorum omnis fere usus est in illis interpretandis et illustrandis.
Haec omnia ad ipsos fontes revocaturis, quoniam Spinozae autographa maximam partem interiere, editiones veteres Amstelodamenses adeundae erant, Principiorum Philosophise Cartesianae anni 1663., Tractatus Theologico-Politici anni 1670., Operum Posthumorum anni 1677., cum Hagana Hollandica libelli de Iride quae anno 1687. prodiit. Atqui monuerant et Graeffius bibliographus (1) et Heinzius philofophiae hstoriam Ueberwegianam retractans (2), exemplaria illa annum 1670. in fronte gerentia inter se discrepare; qua re ulterius pervestigata, brevi compertum est (3), ea sola genuina esse, quae cum librarii nomen Künraht per ht scriptum, tum errata typographica, in pagina 234. indicata, omnia incorretta habent. Ex hac editione, quam litera A notamus, manasse alteram (B), servato errorum indice, fed correctis iis qui erant in paginis 8, 22, 39, 41, 95, 121.; deinde ex altera tertiam (C), iisdem signis conspicuam, praeterquam quod nomen illud Künrath per th scriptum sit; denique ex tertia talem (D), quae hujus rationem retineat omisso tantum errorum indice, quamque unam formae quartae habuerint qui hoc saeculo Tractatum Theologico-Politicum typis defcripserint (4). Harum varietatem hic singulatim exhibere, opus et taedii plenum et ab hujus libri ratione alienum, supersedemus; attamen pro rei specimine pauca exempla dare libet.
Scilicet pag. nobis 393. vs. 7. A ut Deo — BCD non ut Deo; p. 413. vs. 19. A fuerunt — BCD fuerint; p. 378. vf. 19. A ad formandas quasdam notiones — BC ad formandam q. n. — D ad formandum q. n.; p. 464. vs. 16. AB continere debet. — C continere. — D continet.; p. 584. vs. 7. A insensum — BC infenfum — D insensum; p. 379. vf. 12. AB ut sit — CD ut sit; p. 452. vs. 19. AB iridem — CD itidem; p. 460. vs. 23. AB huic utrique — C huic utique — D hinc utique; p. 484. vs. 12. AB ipsus — CD ipse; p. 509. vs. ultimo in CD omissa sunt haec verba: 22. hoc ipsum clare indicatur. Levitae, inquit Historicus. Cf. etiam pag. 480. annotatio de versiculis in BCD permutatis. Quae in D correcta sunt, meri erant lapsus calami unicuique manifesti; v. c. pag. 455. vs. 2.
VII
ABC Chromghraphi — D Chronographi ; et pag. 577. vf. 7.
AD legationis — BC legationibus.
Verfionem Hollandicam f. Belgicam Operum Pofthumorum,
eodem anno cum libro Latino editam,e chartis audtoris manu
fcriptis fadlam fuiffe invenimus '; et in epiltolis, quarum ille
complures Hollandice confcripferat , ejus verba parum expolita
elegantius, ut tunc judicabant, iteralTe, potius quam eLatinis,
quamvis ab ipfo Spinoza converfis, in fermonem patrium
retuliffe ■. Et in ea, quje antea prodierat, Principiorum Car-
tefianorum, quafdam Spinozse obfervationes abfconditas efle ,
jam antequam illam infpeximus a Schaarfchmidtio didicimus.
Gallicam Traftatus Theologico-Politici fimilem ob caufam jam
olim Marchandus perluftraverat.
E diario anni 1705. unius epiflolse et verba Hollandica et
extremam partem forte fortuna recuperavimus.
Autographas habebamus epiftolas illas in Orphanotropheo
Araftelodamenfi fervatas, et unam antehac in Regni Tabulario ,
hodie in Bibliotheca Lugduno-Batava exftantem, quibus jam
ante hos viginti annos alter nollrum in Supplemento fuo
adornando ufus erat '*. Aliam , quas olim erat Galli
Feuillet de Conches, hodie Caroli Meinert civis DefTaviensis ,
jampridem tranfcripferat vir honeftiffimus J. Z. Mazel Haga-
nus; nunc a Meinerto lumma liberalitate commodatam denuo
examinavimus. Eas porro, quse tum Parifiis inter chartas
Viftoris Coufin tum Londini in Societatis Regise fcriniis
' Vernagen en Medcd., in vol. jarn laudato: „Over de uitgavcn en den
text der Ethica van Spinoza."
* Verflagen en Meded., deel IX, Amft. 1879.: „Ovcr de cerfte uitgavcn
der Brieven van Spinoza."
' Ad Bi. de Spinoza Opera Omnia Supplcmentum, etc, Amftelodami apud
Fred. Muller, 1862.
VIII
inventae funt, maxiraa diligentia defcribendas curavit Frederi-
cus Pollock jureconfultus. Hanovera c Bibliotheca Regia
epiftolara ad Leibnitiura datara rcc^ius hujus editorcra Gcr-
hardtura ', quara olim fecerat Murrius, repetiifTe confidimus. Ad
has inopinato acceflit una prorfus nova e Bibliotheca Havnienfi,
cujus ultro copiam nobis fecit illius praefeftus vir doftiffimus
C. G. Bruun. Exemplura denique editionis A Tradtatus Theolo-
gico-Politici, quod Spinoza, obfervationibus quibufdara fua raanu
ditatura , anno vitae ultimo Klefmanno donaverat , Rudolfi
Reickii coraitate Regiomonto miflum et cum Dorovii libello -
collatum e(l.
Alienis manibus exarata in promptu erant, Lugduni noftri
e Profperi Marchandi legato fafciculus ^ annotationum in
Traftatum modo diftum; Hagaj Comitura utruraque exemplum
Hollandicura ' Tradatus de Deo et Horaine. Ex Operibus
Rob. Boylii * fragraentura epiflolae ad Oldenburgium dataj
produxerunt tum R. Willis tum Alfredus Stern, cujus rei
notitiam Pollockio et Sternio poft Heinzii librum debemus.
Eorura autem, quae fatis accurate ex fuis copiis protuliffe
' Die philof. Schriften von Gottfr. Wilh. Lcilmiz. Hcrausgcg. von C. J.
Gerhardt. I. Band, Berlin 1875.
» Benedikt Spinoza's Randgloffcn, u. f. w. von Dr. W. Dorow. Berlin
1835-
• Quem jam anno 1852. in ufum vertit Ed. Boehmer in libro Halis edito
c. L. B. dt Spinoza Traftatus dc Dco et Hominc ctc. lincamcnta, atque adno-
cationcs ad Traft. Theol.-Politicum.
» Antiquius (A), quod Bogajrfii crat, exprcflit Schaarfchmidt CAmftclod.
iS^^Oi reccniius(B), quondam Antonii van der Linde, cum antiquiorc collatum
aitcr noftrum in Supplcmcnto anno 1862. cdito. Utrumque poftea in Bibl.
Rcgiam reccptum cft.
» Boylc's Works, vol. V. cd. 1744., vol. VL ed. 1772. — R.
Willis, Bcn. dc Spinoza, his Lifc, Corrcfpondencc , and Ethics, Lond. 1870.
— Alfr. Stcrn in Nachrichten dcr Kgl. Gef. der WiUenfch. in Gottingen,
1872.
IX
videntur Murrius et Boehmerus ', hos folos teftes habe-
mus; etfi illa minoris momenti funt.
Editiones operum Spinozje hoc feculo fadtas, item verfiones
Germanicas, Gallicam, Anglicam, totas perlegere opus non
erat. Attamen ita eas cognoviraus, ut de fmgularum ratione
nobis conllaret, et locis difficilioribus varias hominum dodo-
rum fententias aiFerre liceret.
Et H. E. G. Paulus quidem, tunc Jenenfis, quum annis
hujus fcBCuli fecundo et tertio primus Spinoz^ fcripta in
unum colleda prelo traderet, tantopere in plagulis examinandis
feftinavit, ut etiam Corrigenda ad Operum Pofthumorum
calcem enumerata fere prorfus negligeret.
Qui hunc anno 1830. fecutus eft, A. Gfroerer, volumina
Paulina typographo exprimenda dediffe, deinde plagulas cum
antiquis libris aliquanto diligentius comparaffe , et menda
qusedam e conjeftura fufluliffe videtur.
Ethica anno 1843. a Carolo Riedelio ex editione Paulina
parum induftrie repetita efl. Eodem vero anno in Operum
Omnium orationem conflituendam multo intentius incubuit
C. H. Bruder, qui fparfa nonnulla collegit, locos e Sacris
Literis et fcriptoribus Latinis allatos reftius indicare, omiffis
quidem Judaicis, interpunftionem ubique corrigere, orthogra-
phiam ad grammaticorum fuas astatis leges conformare ftuduit.
Quamquam veterum editionum auftoritatem non neglexit,
tamen quofdam Pauli errores, invito etiam Gfroerero, impru-
dens recepit.
Noviflimus editor Hugo Ginsbergius, in Bruderum ut fit
acrius inveftus, ipfius tamen labores, mendis typographicis
■ Ben. de Spinoza Adnotationes ad Tradt. Theol.-Pol. ex autograplio
edidit ac prasfatus eft . . . Chr. Th. de Murr. Hagae Comitum (ut quidem ilie
profitetur, fed fonafle Norimbergs) 1802. — Boshmerus in libro modo
laudato.
lua incuria paflim inquinatos, pro expurgatis offerre fatis
habuit , duobus tamen locis poft Btchmerum ' reflitutis.
Verfiones Germanicas vidimus Tradatus Theologico-Politici
a Conzio anno 1806. vulgatam, quae non aflis facienda eft;
Ethices, quam fex annis poft dedit Fred. Guil. Val. Schmidt,
in cujus prxfatione complures loci ita fanantur, ut mirum
fit, nullum cditorem ejus rei rationcm habuiffe. Elegantiori
fermone hasc verfio retraftata eft in ea quam Operum Omniura
dedit Bertholdus Auerbach, omnium adhuc optima, anno
iS^i.novis curis repetita. Kirchmannianam deinde properantius
quam par erat paratam dolent , qni vegeti fenis in promovendo
philofophiae fludio affiduitatem admirantur. Aliquanto diligen-
tius rem cgit iEmilius Saiffet in verfione Gallica anno 1861.
poftremum in lucem data; quippe qui varias editiones confu-
luerit et locos quofdam, aliorum plerumque exemplo, reflitue-
rit; funt vero quos vel injuria tentaverit vel haud intelleftos
filcntio practermiferit. Quod fane commune vitium habetur
eorum, qui hujufcemodi libros vernacule interpretati nihil
obfcuri reliquiffe videntur. Ad Willifii verfionem Anglicara
admodum vitiofam " non erat quod attenderemus.
Confilia per literas data de Spinozje oratione reflituenda
grato animo accepta referimus Schaarfchmidtio profcffori
Bonnenfi, Sigwarto Tubingenfi, Camerero ecclefiafl^ in pago
Bothnang prope Stuttgardiam. Ubi in Judaicis corrigendis
deficiebat Bibliotheca Lugduno-Batava, rogati prompte nos
edocuerunt viri literatiffimi, M. Roeft ex Amflelodamenfibus,
A. Neubauer e Bodleiana, R. Hcerning e Mufeo Britannico.
' Cfr. Ed. BoelimcTi Spinozana, Zcitsclir. fijr Philof. u. pliilof. Kritik,
N. F. XXX VI, 153. Sunt loci in Etliicse p. 4., prop. 66. ct dcm. 68. Qcaiifa efl
Jtituriy — qui fola ducitur, ubi Brudcrus futura ct quia dcderat).
» Cf. Frcd. Pollock, Spinoza: liis Life and Pliilofopliy, London 1880.,
Introd. p. xix fq.
xt
Supelleftilem literariam Spinozanam , quam olim collegerat
Antonius van der Linde, e Bibliotheca Regia Hagana nobis
fuppeditavit hujus prsfeftus amicus nofter M. F. A. G.
Campbell.
Operis fubfidiis hoc modo conquifitis, fmgula fapientis
fcripta in antiquiffimis qus aderant exemplis attente perlegi-
mus, locos corruptos vel dubios ex ipfius fentiendi etloquendi
ratione corrigere conati fumus, ea tamen lege, ut prster
meros fcribendi errores omnem in fontibus confpicuam leaionis
varietatem, et prsecipuas virorum dodorum fententias , in
margine afferremus. Interpunc^ionem, pro noftra neceffitate
minus idoneam, imo pr^pofteram, non ad hodiernum quidem
morem exigere, fed una cum literarum majuscularum ufu ita
reformare tentavimus, ut verborum contextus et continuatio
hodiernis leftoribus quam certiffime appareret. Orthographia
univerfs conftantiam, Grscs fcientiam, ei fcriptori obtrudere
noluiraus, cui ad refte fcribendum haud fane ingenii facultas,
fed inftitutio fcholaftica continuata defuerit.
Obfervatiunculis criticis pauciffimas addidimus, res quafdam
fpeftantes, quae procul a patria noftra difficilius cognofcuntur.
Cseterum Spinozce opera non interpretari, fed quam integerri-
ma edere animo propofueramus ; quod quatenus confecuti fimus,
aequi judices videant.
NOTE
(1) Trésor des livres rares ec précieux, T. VI, Dresde 1865., p. 469.
(2) Grundriss der Geschichte der Philof., 5te Aufl., Berlin 1880., p. 66.
(3) Verflagen cn Mededeelingen der Kon. Akad. van Wetensch., Afd. Letterkunde, 2e reeks d. XI, Amst. 1881.: ,,Over vier drukken, enz.”
(4) Editio A Regiomonti in Biblioth. Wallenrodtiana exstat, item inter libros quos Bonnae possidet C. Schaarschmidt. Reliquarum exempla, post librum anno 1674. prohibitum, imo post auctoris mortem facta, omni auctoritate carere facile apparet.
(1) Trésor des livres rares ec précieux, T. VI, Dresde 1865., p. 469.
(2) Grundriss der Geschichte der Philof., 5te Aufl., Berlin 1880., p. 66.
(3) Verflagen cn Mededeelingen der Kon. Akad. van Wetensch., Afd. Letterkunde, 2e reeks d. XI, Amst. 1881.: ,,Over vier drukken, enz.”
(4) Editio A Regiomonti in Biblioth. Wallenrodtiana exstat, item inter libros quos Bonnae possidet C. Schaarschmidt. Reliquarum exempla, post librum anno 1674. prohibitum, imo post auctoris mortem facta, omni auctoritate carere facile apparet.
Top.
Nessun commento:
Posta un commento